Son illərdə bəzi ölkələr və şəhərlər ictimai nəqliyyatı pulsuz etməklə öz nəqliyyat siyasətlərində köklü dəyişikliklər edirlər. Bu təcrübələr ətraf mühitin davamlılığı, nəqliyyat sıxlığının azaldılması, sosial bərabərlik və iqtisadi üstünlüklər kimi müxtəlif məqsədlər üçün həyata keçirilir.
Viral.az pulsuz ictimai nəqliyyat tətbiq edən bəzi ölkələr və şəhərləri təqdim edir:
1. Lüksemburq
Lüksemburq 1 mart 2020-ci il tarixindən ölkə daxilində ictimai nəqliyyatı pulsuz edən ilk ölkə oldu. Bu qərar bütün ictimai nəqliyyatı (avtobus, tramvay və qatar) əhatə edir və həm yerli sakinlərə, həm də turistlərə şamil edilir. Bu addımla Lüksemburq nəqliyyat sıxlığını azaltmağı və ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyatı təşviq etməyi hədəfləyir.
2. Estoniya
Estoniyanın paytaxtı Tallin 2013-cü ildən pulsuz ictimai nəqliyyat təklif edir. Şəhərdə yaşayanlar pulsuz səyahət etmək üçün xüsusi kartdan istifadə edirlər. Bu proqram Tallinn sakinlərinin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və avtomobil istifadəsini azaltmaq məqsədi daşıyır. Bundan əlavə, oxşar pulsuz ictimai nəqliyyat siyasəti Estoniyanın bəzi digər bölgələrində də həyata keçirilir.
3. Fransa
Fransanın bəzi şəhərlərində ictimai nəqliyyat pulsuzdur. Misal üçün:
- Dunkerque : 2018-ci ildə pulsuz ictimai nəqliyyatı istifadəyə verən bu şəhər, avtobus xətlərini genişləndirərək ictimai nəqliyyatdan istifadəni artırmağı hədəfləmişdir.
- Calais və Aubagne kimi digər şəhərlər də oxşar siyasətləri qəbul ediblər. Bu təcrübələr şəhərlərdə havanın keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və sosial bərabərliyi dəstəkləmək üçün həyata keçirilib.
4. İspaniya
İspaniyada bəzi yerli hökumətlər, xüsusən də kənd və kiçik yaşayış məntəqələrində ictimai nəqliyyatı pulsuz edib. Bu təcrübə kənd yerlərində yaşayan insanların nəqliyyat imkanlarını artırmaq və şəhərlərarası miqrasiyanı azaltmaq məqsədi daşıyır.
5. Amerika Birləşmiş Ştatları
ABŞ-ın bəzi şəhərləri də pulsuz ictimai nəqliyyatı sınaqdan keçirir. Misal üçün:
- Kanzas Siti, Missuri : 2020-ci ildə pulsuz avtobus daşımalarına start verdi və ABŞ-da belə bir tətbiqi qəbul edən ilk böyük şəhər oldu. Kanzas Siti ictimai nəqliyyatın əlçatanlığını artırmaqla iqtisadi maneələri aradan qaldırmağı hədəfləyib.
6. Çin
Çinin bəzi şəhərlərində ictimai nəqliyyat, xüsusən də hava çirkliliyinin yüksək olduğu dövrlərdə müvəqqəti olaraq pulsuzdur. Bu təcrübə ictimai nəqliyyatdan istifadəni təşviq etmək və insanları avtomobillərdən istifadə etməkdən çəkindirməklə havanın keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədi daşıyır.
Pulsuz ictimai nəqliyyatın üstünlükləri və çətinlikləri
Üstünlüklər:
- Ekoloji Faydalar: Avtomobil istifadəsinin azalması ilə karbon emissiyaları azalır, bu da havanın keyfiyyətinin yaxşılaşmasına kömək edir.
- İqtisadi Əlçatanlıq: Aşağı gəlirli şəxslər üçün nəqliyyat xərclərinin aradan qaldırılması sosial bərabərliyi dəstəkləyir.
- Tıxaclar: İctimai nəqliyyatdan istifadə artdıqca, şəhər nəqliyyatının sıxlığı azalır.
- Şəhər Həyatının Keyfiyyəti: Daha az trafik və daha təmiz hava şəhərlərdə həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Çətinliklər:
- Maliyyələşdirmə: Pulsuz ictimai nəqliyyat təcrübələrinin davamlılığı üçün əlavə maliyyə resurslarına ehtiyac ola bilər.
- İnfrastruktur investisiyaları: Artan sərnişin tələbatı ictimai nəqliyyat infrastrukturunun inkişafını və genişləndirilməsini tələb edə bilər.
- Bacarıqların İdarə Edilməsi: Pulsuz xidmət ictimai nəqliyyatda həddindən artıq sıxlığa və xidmət keyfiyyətinin azalmasına səbəb ola bilər.
Nəticə
Pulsuz ictimai nəqliyyat müxtəlif sosial, iqtisadi və ekoloji məqsədlərə nail olmaq üçün güclü vasitə ola bilər. Lüksemburq, Estoniya, Fransa, İspaniya, ABŞ və Çin kimi ölkə və şəhərlər bu yanaşmanı tətbiq etməklə ictimai nəqliyyatın üstünlüklərindən yararlanmağı hədəfləyirlər. Lakin bu cür təcrübələrin davamlılığı və effektivliyi yerli şəraitdən və maliyyə resurslarından asılıdır. Ona görə də hər bir ölkənin və şəhərin öz ehtiyaclarına uyğun həllər hazırlaması vacibdir.
Yusif EYVAZLI
