Bu vaxta qədər Hüseyn Cavid və onun “İblis” pyesi haqqında bir çox fikirlər dolanır. Mifik obraz kimi əsərin xüsusi diqqət mərkəzində yer alan İblisin, insan nəfsini təmsil etməsi oxucular tərəfindən məlumdur. Bu düşüncələr Mikayıl Rzaquluzadə, Həmid Araslı və s. kimi ədəbiyyatşünaslar tərəfindən qeyd edilib. Lakin bizim məqsədimiz, bir növ, əsərin “pərdə arxası”ndakı fikirləri oxuculara çatdırmaqdır….
Sən dünyadan köçüb gedən günüdünya itirdi qiymətin mənimçün. Artıq bu dünya bizim üçün yalan,Şirin arzuları yarımçıq qalan,Bahar nəfəsindən doymadan solan,Ay çiçək qoxulu atam, hardasan?! Həsrətin xatirə, yolun dönməzdir,Sinəmdə bu ağrın yanır, sönməzdir,Kövrək Diləfruzun qaradinməzdir,Ay şirin uyğulu atam, hardasan?! Səninlə dünyanı yaşadıq başqa,Yanımda görəydim səni bu yaşda,Dərdimi bölüşür bu dağ, bu daş da,Daş, qaya yuxulu atam,…
Dahi şairimiz Bəxtiyar Vahabzadə demişkən, Vətən borclu deyil, biz borcluyuq Vətənə. Bu deyimlə yola çıxaraq, minlərlə ər oğullar borclarını yerinə yetirmək üçün torpaq uğrunda döyüşə yollandı. Əbəs yerə, İkinci Qarabağ savaşı tarixə həm də Vətən müharibəsi adı ilə düşmədi. 44 günlük müharibə nəticəsində cənnət-məkan Qarabağ öz doğma canına birləşdi. Amma bu can uğrunda həm də…
HÜSEYN CAVİD… Yaddaşlardan silə bilmədikləri Cavidlər… “İblis”lər yenə Tanrı qarşısında məğlub oldu… Romantik ədəbi məktəbin görkəmli nümayəndəsi, filosof-şair, Azərbaycan ədəbiyyatında böyük dramaturq kimi tanınan “tam orijinal, heç kimə bənzəməyən sənətkar” Hüseyn Cavid də məhz bu məktəbin yetirməsi olduğuna görə uzun illər ədalətsiz tənqidlərlə, yersiz ittihamlarla üzləşdi. “Ziddiyyətli”, “təzadlı şəxs”, “türkçü-turançı yazar” adlandırılaraq yerli-yersiz qarayaxmalara məruz…
(Cahangir Məmmədlinin doğum gününə söz ithafı, yaxud qəlbin qəlbə öz ithafı) Sartr deyirdi ki, ziyalı tənhadır. Əlbəttə, yazıçı təkliyin, yalnızlığın mənəvi tərəfini nəzərdə tuturdu. Biri də var ki, bütün aspektlərdə tənhalıq. Dünyaya gözlərini açıb görəsən ki, nə ata var, nə ana. Beləcə, ağır müharibənin ortası və sonrasında çətinliklə ötən uşaqlıq illəri. Bu azmış kimi ardınca…
Sözün bitdiyi o günGözümüz nəmləndi o gün,Dedik bəlkə gələr, xoş gün,Olmarıq pərişan, üzgün. Kimsə bilmədi səhər,Hamımızı tutacaq qəhər ,Kaş yalan olardı xəbər,Bürünərdi şəfəqə göylər. Ancaq nə edək, oldu olan,Qara buludları yaran,Yaşamağa haqqı olan,Həlak oldu üç qəhrəman! Gülər üzlü o mələkdi,Görən dedi: — Hökümədi.O qorxu nədir, bilmədiTək, yaxşı olacaq dedi! Sənətinə çox bağlıydı,Göydə, şahin tək uçardıİndi…
Sizə səslənirəm, Qoca nəsil:Biz sizin qoyub getdiyiniz bir dünyada böyüyürük. Bizdən sonra gələnlər də bizi izləyəcək. Əgər sizdən düzgün tərbiyə almasaq, onlara bunu necə ötürəcəyik? Ona görə də əməlləriniz təkcə bizə deyil, gələcəyə də təsir edir . Sizin dediklərinizi deyil, etdiklərinizi öyrənirik. Əməlləriniz bizim üçün aynadır. Niyə bəzən sözlərinizlə etdikləriniz üst-üstə düşmür? Vicdan, dürüstlük və…
Asiya Hunlarının (Hiung-nu) qurucusu Mete Xanın oğlu Kiok Xan Yüeçiləri MÖ 174-cü ildən sonra məğlub etdiyi qanlı savaş sonrasında Yüeçi hökmdarının kəllə sümüyündən içki piyalası düzəltdirmişdi. Bu kasa Hunlar tərəfindən qorunub saxlanmış və Hoxanyəh Xan zamanında da 131 il sonra (MÖ 43-cü ildə) Çin ilə bağlanılan müqavilə sırasında piyala and kasası olaraq istifadə olunmuş və…
Tanrının yoxdan yaratdığı bu dünyanın öz dili var. O dil ki, onu cahil anlamaz, qanmaz duymaz. Dünyanın dili Tanrı dili adlanır. Tanrının dili küləyin vızıltısında, dənizin ləpələrində, çayın şırıltısında, bülbülün cəh-cəhində, ağacdan tökülən yarpağın, göydən yağan qarın ayaqlar altında qalan xışıltısında – xırçıltısında təzahür edər. Ən yüksək məqamını isə ali canlı olan insanın dilinin altındakı…
Spencer Wells, əsərinin müxtəlif yerlərində Darvinin təkamül nəzəriyyəsi sonrasında aktivləşən irq təməlli nəzəriyyələrdən bəhs edir. Təkamül, özlüyündə “Təbii Seçmə” qanununu da gətirir. Wells mövzunu irdələyir: “Əvvəldən gördüyümüz kimi Darvin “möhkəm” bir irqçi deyildi. Hər kəs kimi o da bəsit qabaqdangəlmə hökmlər verməyə meyilli idi. Amma bu mövzudakı bəzi ifadələrindən anlaya biləcəyimiz qədəriylə, insanların biyoloji instinktlər…
Ürəkləri qan etmisən dərin fəzaya düşmüşük.Bu kainat xərab olub yaman diyara düşmüşük.Kiçik ziyafətdən gəlib böyük bəlaya düşmüşük.Sənlə açan hər çiçəyə biz indi elçi düşmüşük. Qədim zəmanədən gəlib Vüqarlı dağlar aşmışıq.Səxavətlə, cəsarətlə çox uca dağlar aşmışıq.Fəqət, indi kor-peşman Vüqara ehsan açmışıq.Bilən bilir ağır dərtdir biz intizarda qalmışıq. Asan deyil bu ayrılıq dərin xəyalə dalmışıq.Fikirləşib ötən çağı…
Ta qədim zamanlardan adlı-sanlı alimlərin, müdriklərin işlətdiyi kəlmə vardır. Deyirlər, su aydınlıqdır, rəhmət və bərəkətdir. Hətta göydən yağış yağanda belə “İlahi göylərdən rəhmət yağdırır” deyirlər. Əlbəttə, su həyat üçün vacib məsələdir. Bəzən yarım qalan həyatlar üçün necə? Onda da su həyatdır? Onlar ki aydınlıq rəmzi olan suda məhv oldular. Bu həyat hekayəsini sonadək oxusanız yəqin…
Azərbaycan beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi etmək sahəsində zəngin təcrübəyə malikdir. Ev sahibliyi etdiyi tədbirlər ölkənin beynəlxalq, mədəni, idman və iqtisadi sahələrini inkişaf etdirmişdir. Bu tədbirlər həm də Azərbaycanın zəngin mədəniyyətini və müxtəlifliyini dünyaya tanıtmağa şərait yaradır. Bu beynəlxalq tədbirlərdən sonuncusu COP29-dur. Bu tədbir yalnız ekoloji məsələlərin müzakirəsi üçün deyil, həm də Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə liderlik…
Kitab — müqəddəslik apastolu, həyat rəhni, cəmiyyət rəhnüması, şəxsiyyət pişvası… Kitab — toy-düyün, büsat, şənlik, şadlıq, şadyanalıqdır… Kitabın xınayaxdısı — müəllifin inandığı adama imzalı bəxşişidir. Kitabın da öz evində — nəşriyyatda barmağına nişan üzüyü taxılır, paltarbiçdisi olur. Kitab da gəlin köçür, getdiyi yerə — evə, ocağa (çəkir, taleyi oxşayır) əmanətdir… Kitab — gəlinlik paltarı, bəylik…
Mollanəsrəddinçilər mətbuat və ədəbiyyat tariximizdə həmişəyaşar sənət və sənətkarlıq məktəbi yaratdılar. Ona görə də bu məktəbə dünən də, bu gün də, sabah da ehtiyacımız var. Qarşımda “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin araşdırılmasında və elmi ictimayyətin diqqətinə çatdırılmasında mühüm xidmətləri olan “elmi-publisistik təfəkkürə, üslub tərzinə malik istedadlı, ləyaqətli düşüncə sahibi”, filologiya elmləri doktoru, professor, pedaqoq Allahverdi Məmmədlinin…
Ömrünü “Molla Nəsrədin” ədəbi məktəbinə həsr edən alim Və yaxud “idrak və irşad işığına” çevrilənlər Mollanəsrəddinçilər xalqımızın parlaq zəkalarından, ədəbi-mədəni fikir tariximizin qüdrətli simalarından olduqları üçün ölməzlik statusunu aldılar. Ona görə onları “üzü gələcəyə gedən sənətkarlar” da adlandırırılar. Bu gün də, sabah da sevilə-sevilə oxunan, düşündürən, gücü, təsiri hiss olunan bu zəka sahibləri özlərindən sonra…
…O hadisədən sonra özümə qapanıb çox düşündüm. Həm özümlə danışmağa çalışırdım həm də tanrıyla. Hər dəfə eyni nəticəyə gəlirdim, “Tanrı ədalətsizdir”… Zaman elə sürətli axıb gedir ki, macal vermir başını qaldırıb ətrafındakıların gözünə doyunca baxasan. Bəzən bir toxunuşu, bir səsi, bir baxışı da sənə çox görür. Biz də “zamanı günahlandırıb” şikayətlənirik. Halbuki əsl günahkar bizik….
Ədalət bağı, Zəfər yolu Zəfər nədir ? “Ey xalqım , bu 5 hərfli sözün məqamı, dərin soy qatları bizə nə deyir ? Zəfər – keçmişin, sönməz gələcəyin işığ lampası Zəfər – ər oğullarının sinəsində meydan olan mübariz qalxanı Zəfər – torpağa can verən ərənlərin azadlıq meydanı Zəfər – zülmətin, əzabın, assılığın bitdiyi anı. Zəfər, Zəfər, …
Özümdən-özümə yol gedirəm… Bəzən özümlə birlikdə yoldan çıxıram. Bu andaca qeybdən səs duyulur: “Kəndinə gəl!” Yenidən özümə – yoluma qayıdıram. Az gedirəm, üz gedirəm, dərə, təpə, düz gedirəm. Palçıqlı yoldan çıxıb asfaltda irəliləyirəm. Səliqə ilə çəkilmiş ağ və sarı yol zolaqları palçıqlı ayaqlarımın altında can verir, rəng dəyişir. Ayaqlar qumlu yolda dincəlir, daş-kəsəkdə kəsik-kəsik olur….
Evin kandarından küçəyə doğru iki-üç addım yerimişdim ki, cır səsə diksindim: “Brat, ay brat, nə var, nə yox? Bu, musiqi məktəbində beş il birlikdə oxuduğum Bəynisənin ortancıl qardaşı Bəybala idi. Mən musiqi məktəbində tar dınqıldadanda, bacısı da kamança cüyüldədirdi. Ataları Nuhbala kişi də orta məktəbdə Azərbaycan dili və ədəbiyyat fənnindən dərs deyirdi. Amma di gəl…
